Özet: Geçen haftaki yazımızda, 7 Ekim 2023 Aksa Tufanı’ndan beri Gazze’de İsrail’in soykırım politikasının sonuçlarını paylaşmış ve “Trump-Netenyahu Görüşmesinin Gündeminde Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanımızın İsminin Geçmesinin Anlamını, “Türkiye’nin bölgedeki stratejik rolü” alt başlığı ile değerlendirmiştik. Bu yazımızda da konuya devamla, Trump’ın Sayın Erdoğan güzellemesini ve arka planını irdelemeye çalışacağız.
b- Türkiye’nin Güvenliğini Tehdit Eden Terör Örgütlerine Operasyonu ve ABD-İsrail’in Tutumu
ABD-Türkiye ilişkileri bağlamında, Trump’ın Başkanlığı dönemi de dahilABD’nin, Türkiye’nin güvenliğini olumsuz etkileyen başta PKK olmak üzere bölgedeki terörist gruplara desteği, Türkiye - ABD ilişkilerinin gerilmesine sebep olmuştur.
Bununla birlikte Erdoğan’ın Orta Doğu’daki askeri ve siyasi stratejileri, zaman zaman ABD ve İsrail için sorun yaratmış olsa da, aynı zamanda stratejik bir ortaklık da barındırıyordu. Bu bağlamda ABD Başkanı Obama döneminde (2011) “Arap Baharı”nın Suriye versiyonu (Prof.Dr. Jeffrey D.Sachs’ın(2) Antalya Formu’nda aşağıdaki adreste(3) bilinenleri tekrar ettiği üzere) ile başlatılan, Esat’a muhalif grupların desteklenmesi, “Eğit-Donat” mottosu ile Türkiye’nin ABD ile işbirliği yaptığı hafızalardadır... Bu konuda Sayın Erdoğan da, ÖSO’yu ABD ile birlikte kurduklarını kamuoyuna açıklamıştır.(4)
Ancak sonraki yıllarda ABD’nin, ana omurgasını PKK’nın oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG)’ne verdiği tırlar dolusu silah desteği, Türkiye'nin Suriye politikasını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu bağlamda Türkiye, Suriye’nin Afrin, El-bab, Azez, Cerablus, Tel Abyad ve Resulayn bölgelerine müdahele etmek durumunda kalmıştır.
Bu durum, ABD-İsrail eşgüdümlü uygulanan BOP’un uygulama sürecinde arızi bir durum olarak değerlendirilmiş olmalı ki, Türkiye’nin Suriye’ye bu sınırlı müdahalesi ABD tarafından eleştirilmiştir. 1960’lı yıllarda ABD Başkanı Jhonson’un, zamanın T.C. Başbakanı İnönü’ye hitaben yazdığı mektubunu hatırlatan Trump’ın Sayın Erdoğan’a, diplomatik nezaketten uzak aşağıdaki o mektubu (2019), ABD -Türkiye ilişkilerinin gerilmesine sebep olmuştur.
Soru 2- 2019 Yılında Trump’ın, Sayın Erdoğan’a Gönderdiği Mektubunun Mahiyeti Nedir?
Türkiye’nin, SDG’ye yönelik olarak Suriye’nin yukarıda belirtilen bölgelerine yaptığı askeri müdahalesini kasteden Trump’ın, diplomatik üsluptan yoksun 9 Ekim 2019 tarihli mektubunda, Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan’a “Sert adam olma, aptal olma...vd.” diyen hitabını hatırlıyoruz...
Mektubuna; "Gel Anlaşalım" diyerek başlayan Trump, “Sen binlerce kişinin katledilmesinden, ben de Türkiye ekonomisinin yok edilmesinden sorumlu olmak istemem, ki bunu yaparım. Size zaten Rahip A. Brunson konusunda küçük bir emsal vermiştim" diye yazmıştı.
Soru 3- 8 Nisan 2025 Tarihinde Trump-Netenyahu Görüşmesinin Ardından, Trump, Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ı Överken, Hangi Cümleleri Kurdu?
Trump, yukarıda detayını verdiğimiz 2019 tarihli “Aptal olma...” diyen mektubunu unutmuş ve şimdi de Türkiye'nin Suriye'deki rolünün önemini ve Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan ile çok iyi ilişkileri olduğunu vurgulayan şu cümleleri(5) kurma ihtiyacı duymuştur…
"Erdoğan adındaki adamla çok iyi ilişkilerim var. Basının, Erdoğan'ı sevmeme kızdığını biliyorum ama ben seviyorum, o da beni seviyor ve hiçbir sorunumuz olmadı ...”dedi. Ardından, "Erdoğan çok güçlü ve zeki bir adam. (Suriye'de)Başka kimsenin yapamadığı bir şeyi yaptı. Hakkını vermek lazım." (Prof.Dr. J.D.Sachs’ın Antalya Formu’ndaki konuşmasını, Sayın Erdoğan’ın ÖSO konusundaki açıklamasını unutmayın)
Devletler arası ilişkilerde kullanılan genel geçer bir ilke söylenir. Ülkeler arasındaki ilişkiler dostluklar üzerine değil, çıkarlar üzerine kurulur. Bu sebeple Sayın Erdoğan için yukarıdaki cümleleri kuran Trump’ın hangi saikle bu övgü dolu cümleleri kurduğunu aşağıdaki sorular bağlamında değerlendirmekte fayda var...
Soru 4- Trump Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’a Niçin Övgüler Dizdi?
Trump’ın Sayın Erdoğan’a övgü cümleleri kurması farklı boyutlarda anlam taşımaktadır. Bu tür bir övgünün; diplomatik, stratejik ve hatta psikolojik açıdan derin anlamları olduğu muhakkak....
Anadolu’da bir söz vardır... “Bayram değil, seyran değil, eniştem beni niye öptü” derler... Trump-Netenyahu ikilisinin görüşmelerinin hemen ardından ABD Başkanı Trump, Türkiye’ye ve Erdoğan’a bu güzellemeyi yapıyorsa bunu ihtiyatla karşılamak gerek..
Trump - Netanyahu ikilisinin görüşmelerinde Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın gündem konusu olmasını yukarıda irdelemiştik.
Sayın Erdoğan’ın Eş Başkanlığını yaptığı BOP’un uygulama sürecinin sonuçları:
Sayın Erdoğan’a yapılan bu güzellemeler/övgüler, muhtemeldir ki BOP Eş Başkanlığı sürecinde yol arkadaşlığını, istenen ve beklenen düzeyde, dört başı mamur olarak yapmış olmasından dolayı olsa gerek...(Trump’ın Erdoğan’a Güzelleme Yaparken Rahip Brunson’u Anımsatmasının Anlamı- HAFTAYA)
_________