Türkiye genelinde 2024 yılında tapu dairelerinde yapılan işlem sayısı(1) 18 milyon 726 bin 979’dur. Bu işlemlerin 3 milyon 65 bin 872'sini gayrimenkul (konut, iş yeri, arsa, tarla, ticari taşınmaz vb.) satışları oluşturmuştur.
Yukarıdaki rakamlar hiç az değil… Bir de her işlemin en az iki tarafı (mirasçı, ortak vb.) ilgilendirdiği düşünüldüğünde bu sayı katlanmaktadır.
Tapuda işlemlerin nasıl yürütüldüğünü, kurumlararası veri paylaşımı olmadığı için vatandaşa emek, zaman kaybı ve stres yaşattığını, Çorum Tapu Müdürlüğünde yaşanan bir örnek üzerinden sorgulayarak yöneticilerin dikkatine sunmak isterim.
Türkiye’de bir gayrimenkul satışı yapmaya niyetlendiniz mi? O zaman buyurun efendim, bürokrasinin ince ince işlendiği, her adımında ayrı bir sınavdan geçtiğiniz tapu seremonisine…
Tapuda Randevu
İnternetten Tapu işlemleri için “randevu” alacağım diye girdiğiniz sistemde aslında randevu değil, “başvuru” yaptığınızı öğrenerek başlıyor sürprizlerle dolu macera.
Başvuru yapmanız için;
- Belediyeden aldığınız yazıda belirlenmiş gayrimenkulün rayiç değerini,
- Vergi dairesinden alınan vergi borcu yoktur belgesini,
- Varsa vekaletin alındığı Noterin ismi, yevmiye tarih ve sayısını,
- Kimlik bilgilerini vd. belge ve bilgileri sisteme yüklemek durumundasınız…
Ve Randevu…
Siz, “Mirasçılar farklı illerde, herkes aynı gün ve saatte gelsin, ona göre randevunuzu Tapu Müdürlüğünün size sunacağı (Sağlıkta olduğu gibi) seçeneklere göre ayarlayayım” diye düşünürken Tapu Müdürlüğü diyor ki:
“O tarihe ve o saate siz değil, biz karar veririz.”
Ve verdikleri gün ile saat, ayarladığınız düzenin içinden bir noktada mutlaka taşmayı başarır. Örneğin Ankara’dan ve Yozgat-Sorgun’dan sabah yola çıkıp Çorum’da satış yapacak kişiler için 09.30 randevusu (pardon, onların tabiriyle “atanmış işlem saati”).
Tabii yetişemeyince sistem otomatik iptal ediyor. Şanslısınız… Zamanında ulaşıyorsunuz…
Bürokraside asıl maraton işte şimdi başlıyor.
Başvuru mu? Evrak Dosyası mı? Dijital Yükleme mi? Parmak İzi mi? Hepsi Birlikte!
Başvuru ekranında istenen bilgi ve belgeler tam bir bürokrasi deryası… Yukarıda istenen belgeleri ilgili kurumlardan aldınız ve kimliklerin fotokopisini internette sisteme yüklediniz. Yetmez. Tapu memuru telefonda randevu gününden önce “Vekâletin ve kimliklerin fotokopisini kağıt olarak getirin.” der.
Çorum dışında olduğunuz için “Satış günü aslını sunalım” dersiniz.
“Olmaz, önceden asıllarını veya kopyalarını getireceksiniz,” cevabını alırsınız.
Bir şekilde Çorum’daki bir yakınınız fotokopiyi ulaştırır, o an için işlem tamamlanır.
Tapu’nun verdiği gün ve saatte 10 mirasçı ve bir alıcı aynı anda hazırdır. Bu, başlı başına bir başarıdır. Ama işlem başlamaz.
Çünkü sırada kimlik ve parmak izi eşleşme aşaması vardır.
Kimlik Krizi: Sürücü Belgesi mi? Pasaport mu? Aman ha!
Buyurun size asıl sürpriz:
Tapunun makinası sürücü belgesine tanımlı değildir. Yani sürücü belgesi kimlik yerine geçmez.
Uluslararası düzeyde geçerli olan pasaportunuz da kimlik yerine geçerli değildir tapuda.
Tapu sistemi yalnızca nüfus kimlik kartına tanımlıdır.
Yani Tapuda sistem tek eşlidir(!)…
Memur, kimliğinizi, parmak izinizle birlikte bir makinaya okutur; makine okumazsa siz de o gün o tapudan içeri giremezsiniz.
On kişi tapuda beklerken siz nüfus müdürlüğünün yolunu tutarsınız.
Nüfus İşlerinde O Da Ne? Ekranda Bir Uyarı Yazısı:
“Kimlik işlemleri randevu ile yapılır.”
O anda siz Çorum dışından (Ankara ve Sorgun) gelip tapuda sizi bekleyen 10 kişinin durumunu düşünür ve içinizin yandığını hissedersiniz.
Nüfus yetkililerine durumu anlatırsınız, sağ olsunlar anlayış gösterirler.
Sizin için “Geçici Kimlik çıkarırız. Ama bunun için vesikalık fotoğraf gerekir.” derler. Fotoğraf yoktur yanınızda.
Gider 350 TL. verir şipşak vesikalık fotoğraf çektirirsiniz. Nüfus Müdürlüğünün hesabına 185 TL harç yatırırsınız ve geçici kimliğinizi alır, tekrar tapuya koşarsınız.
Vekâletin Aslı? Fotokopisi?
Daha önce fotokopisini verdiğiniz vekâletin aslını işlem sırasında verirsiniz. “Fotokopisini geri alabilir miyim?” dersiniz. (Genel vekalet olduğu için sonraki işlemlerde de kullanmak için…)
Cevap: “Hayır.”dır.
-Kimlikleri geri veriyorsunuz, vekaleti niçin vermiyorsunuz? Sorusunun cevabı yoktur…
Her evrak dijital ortamda kayıtlı, artı evrakın aslı ve bir de fotokopisi… O an Rahmetli Başbakanlarımızdan Yıldırım AKBULUT’a atfen anlatılan “lüzumsuz arşiv evrakı”nı SEKA’ya gönderirken, “Gönderdiğiniz evrakın fotokopisini alın.” talimatı aklınıza geliyor ve gülümsüyorsunuz.
Ve İmza Faslı…
Vatandaş bir satışta 6 ayrı yere imza atar.
10 mirasçı + 1 alıcı = 11 kişi. Tam 66 imza.
Yetmezmiş gibi her imzanın altına bir sorumluluk daha yüklenir… İşi 66’ya bağladınız yani…
Bürokrasi öyle bir güven ağı örmüştür ki, insanın aklına şu soru geliyor: Bu kadar imzadan sonra gayrimenkul resmen sizin mi, yoksa siz gayrimenkulün müsünüz?
Sonuç ve Değerlendirme
Hani derler ya, “İşlemler dijitalleşti, her şey çok kolay.” Ne yazık ki tapuda hiç te öyle değil…
Tapu bürokrasisi gösteriyor ki, teknoloji kullanıldıkça işlem kolaylaşmıyor, sadece daha karmaşık bir bürokrasi (TAKBİS’e rağmen) haline geliyor.
- Randevu almadan randevuya çağıran,
- Vekaletin aslını verdiğiniz halde fotokopisini geri vermeyen,
- Geçerli kimliği (Aynı gün trafik sorgusunda sıkıntı çıkmadı) geçersiz sayıp Nüfus Müdürlüğünden yeniden kimlik kartı çıkarmaya mahkûm eden bir sistem…
- Rayiç değer için Belediyeden evrak isteyen,
- Vergi borcu yoktur diye Vergi Dairesinden yazı isteyen sistem…
- Bir tapu satışı için 11 kişinin 66 kez aynı kalemi defalarca eline alıp imza attığı bir düzen…
Ve biz hâlâ dijitalleşen dünyamızda “işler kolaylaştı” diye seviniyoruz!
Oysa Tapu yukarıda belirtildiği üzere, “BANK NÖBETİ” tutmaya devam ediyor.(2)
Önerimizdir: Tapu, Belediye, Noter, Vergi Daireleri arasında veri paylaşımı vatandaşın işini kolaylaştıracaktır… Veriler saklanmak için değil, vatandaşın işini kolaylaştırmak için tutulur.
ÖNEMLİ NOT: Bürokraside görevli yöneticiler, 2018/13 nolu Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde;
“Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde sorun çözen, çözüm üreten ve vatandaş odaklı devlet anlayışı ile bürokrasinin azaltılması…” diye başlayan ve “… başvurularda, talebin sonuçlandırılması başka bir idari makamın görev alınanda kalsa dahi, başvurular anında incelenerek takip edilecek, talebin ilk başvuru yerinde neticelendirilmesine özen gösterilecek…” şeklinde belirtilen talimatın gereğini böyle mi yerine getiriyorlar? sorusu cevap bekliyor…
(Döner Sermaye adı altında vatandaşın cebine uzanan Tapu’nun eli, bir başka yazı konumuz).
Kaynak:
(2) BANK NÖBETİ Bu Adreste: https://www.bandirmamanset.com/kose-yazilari/nizamiyedeki_bank-19013.html
