Her yıl Aralık ayı geldiği zaman bir tartışmadır başlar “Asgari ücret ne olsun” diye... Hükümet başka der, işveren başka der, işçi temsilcileri başka der, sonunda özellikle de işçi ile işveren karşı karşıya gelir.

Artık bu tartışma bir bitse, bu asgari ücret garabeti bir bitse nasıl olur? Bu asgari ücret garabeti sistemi kökten bir çözülse nasıl olur?

Her yıl asgari ücret kaç para olacak tartışmaları içinde her kafadan bir ücret çıkar sonumda bir noktada mutabakat olundu gibi görünür ama ne çalışan kesim nede işveren kesim memnun olmaz. Çalışan kesim eline geçen paranın azlığı, işveren kesim zamla gelen yüklerin fazlalığı, asıl asgari ücretin muhatapları hiç bir zaman memnun olmamıştır. 

Böyle ağır yüklerle gelen bir asgari ücret akabinde işsizliği de beraberinde getirir. Genel olarak yükleri ağır olduğu için asgari ücretle çalışan kesim batı ülkelerinde %7 civarında iken bizde %50 civarında da görünür. Bizde çalışan kesim fazla aldığı halde,  asgari ücretle görünür, bir gün çalışan işverene kızar sonrada karşı karşıya gelir.

Kısacası sadece yıllık artış değil bir çok konuda olduğu gibi tüm zamanlarda asgari ücret sistemi bir sorun. Bu sorunun giderilmesi için ciddi bir sistem değişikliğine gidilmelidir.

Asgari ücrette 3 sorun var.

1 - Çalışan aldığından memnun değil sınırlandırılmış asgari ücretle geçinemez. 

2 - İşveren verdiği ücretin SGK ve vergi yükü ağır olduğu için bir şekilde düşük maaş yani asgari ücretten göstermek zorunda kalıyor ve eksik kadroyla çalışıyor.

3 - Başta çalışma şartlarını zorunluluk olarak anlaşan çalışan ve işveren aldığı ücretten değil, asgari ücretten sigortalı çalışmakta sonrası art niyetli veya bir sorunla işvereni şikayet edilmesi sonrası ceza yiyen işveren.

Bu sorunlar bir gerçek. Bu sorunları ortadan kaldırmak için sistemin yeniden düzenlenmesi gerekir ki, her yıl devlet, işveren, çalışan karşı karşıya gelmesin.

SİSTEM KÖKTEN DEĞİŞMELİ

Allah insana sadece %2.5 bir vergi koymuş adına zekat dediğimiz kazananın kazandığından ihtiyaç sahiplerine verilmesi için konulan bir vergidir. Gene İslam literatüründe beytülmal hakkı %10 denir. Geçmiş tüm zamanlarda da kazançtan devletin hizmetlerini yerine getirebilmesi için vergi alınması bir gelenek veya mecburiyet olmuş. Fakat bu vergiler ve katkı payları makul bir düzeyde olmalı ki, herkes bir şekilde verebilmeli. Her kim ne kazanıyorsa vergisini rahat verebilmeli. Tabi ağır yük koyduğunuz zaman gideri gelirinin üstünde bir sitem olduğu zaman muhatap bir takım yolları da kendisine meşru kılar.

Bu ve bu tip sorunları çözmenin en kolay yolu insan odaklı, makul değerler üzerinde bir sistem olduğu zaman kimse sıkıntılı olmaz. 

İnsana haddinden fazla yük yüklerseniz o insan mutlaka bir yerde çöker yada o yükü atmanın yollarına bakar.

2021 Asgari ücretin işverene maliyeti 4200 TL çalışanın eline geçen net 2825 TL %32 gibi bir orana denk geliyor. Bir çalışma alanında bu oran yüksek değil mi?

1 - Asgari ücreti sınırlamak yerine çalışan ile işvereni gönül rızası olan anlaşma yolunu açık bırakılmalı. Anlaşılan ücret üstünden vergi ve SGK payı alınmalı.

2 - Emeklilik yaşı 60 yaş olduğu için 7000 veya 9000 iş günü sınırı kaldırılmalı. 7000 veya 9000 iş günü oluğu halde insanlar emekliliğe kadar çalışmak zorunda kalıyor. SGK payı ona göre ayarlanmalıdır. 

3 - Çalışan ve işveren makul yükler altına alınmalıdır.

Örnek ; %5+5 sistemi ile hem işverenin yükü azalacaktır, hem çalışanın cebine daha fazla para girecektir. 

Maaş (2021 asgari ücretin brütü) 4200 TL

İşveren SGK payı %5 : 210 TL kalan 3990 TL

Çalışan geliri 3990 TL vergisi %5 : 199.5 TL Kalan 3790 TL

Bir örnekte normal anlaşma üzerinden verelim.

Anlaşma maaş 5000 TL 

İşveren SGK payı %5 : 250 TL kalan 4750 TL

Çalışan geliri 4750 TL vergisi %5 : 237.5 TL Kalan 4512.5 TL

Zaten genel olarak fazla anlaşma asgari ücret gösterme sitemiyle işveren fazla ücret ödüyor. İşverenin ödediği bu fazlalıktan çalışan pay çıkardığınız zaman taraflar da mutlu olur. İşveren zaten diyelim 5000 TL ye anlaştığı, asgari ücret gösterdiği çalışana yaklaşık 6400 TL veriyor. Bu şekilde ücret üzerindeki yükler kaldırılmış olsa bu çalışanın cebine gider. 

Fazla ücretle anlaşma, asgari ücretle gösterilme olayı da ortadan kalkar.  Daha sonra doğacak sorunlar da ortadan kalkar.

Aslında kökten maliye ve çalışma sistemi değişmeli makul düzeye getirilmeli. Müteşebbis, çalışan ve devlet daha kazançlı olur. Sorunlar ortadan kalkar.