Cahit ERSİN / Yeşilay Bayrampaşa Şube Başkanı

Teknolojinin hızla geliştiği bir çağda yaşıyoruz. Akıllı telefonlar, bilgisayarlar, tabletler ve oyun konsolları gibi cihazlar hayatımızın vazgeçilmez birer parçası haline geldi. Bu yenilikler, iletişim, bilgiye erişim ve eğlence açısından büyük kolaylıklar sunarken, bilinçsiz ve kontrolsüz kullanıldığında bağımlılık gibi ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Teknoloji bağımlılığı, çağımızın en büyük toplumsal ve bireysel sorunlarından biri olarak karşımıza çıkıyor.

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR?

Teknoloji bağımlılığı, bireylerin teknolojik cihazlara ve internet ortamına kontrolsüz bir şekilde bağımlılık göstermesi durumudur. Bu durum; zaman yönetiminde yetersizlik, sosyal ilişkilerde kopukluk, fiziksel ve ruhsal sağlık sorunları gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Çocuklar ve gençler arasında giderek yaygınlaşan bu bağımlılık türü, ekran süresinin artması, akademik başarının düşmesi, uyku düzensizlikleri ve hatta depresyon gibi sorunlara zemin hazırlamaktadır.

Özellikle çocuklar ve gençler arasında internet oyunlarına, sosyal medyaya ve çevrimiçi içeriklere bağımlılık, bireylerin sosyalleşmesini engelleyerek yalnızlaşmalarına neden olabilmektedir. Bu yalnızlık, zamanla kaygı bozuklukları ve depresyon gibi ruhsal sorunlara dönüşebilir. Aynı zamanda aşırı ekran kullanımı; obezite, görme bozuklukları, duruş bozuklukları ve uyku problemleri gibi fiziksel sorunlara da sebep olmaktadır.

YEŞİLAY’IN TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İLE MÜCADELESİ

Yeşilay, bir asrı aşkın süredir bağımlılıklarla mücadele eden köklü bir kurumdur. Alkol, tütün ve madde bağımlılığı gibi konuların yanı sıra, çağımızın yeni bir sorunu olan teknoloji bağımlılığıyla mücadeleyi de temel çalışma alanları arasına almıştır. Yeşilay, bağımlılığın her türüyle olduğu gibi, teknoloji bağımlılığı ile de bilimsel yaklaşımlarla ve toplumsal farkındalık yaratarak mücadele etmektedir.

EĞİTİM VE FARKINDALIK ÇALIŞMALARI

Yeşilay olarak öncelikli hedefimiz, bireylerde bilinçli teknoloji kullanımı alışkanlıkları kazandırmaktır. Bu kapsamda düzenlediğimiz eğitimler, seminerler ve kampanyalar ile çocuklara, gençlere ve ebeveynlere rehberlik etmeye çalışıyoruz. Özellikle okullarda düzenlediğimiz atölye çalışmalarıyla, öğrencilere ekran süresini nasıl yönetebilecekleri ve teknolojiyi daha verimli bir şekilde kullanabilecekleri konusunda farkındalık kazandırıyoruz.

Ailelere yönelik eğitim programlarımızda ise ebeveynlerin, çocuklarının teknoloji kullanımını nasıl kontrol altına alabilecekleri ve teknoloji bağımlılığı belirtilerini nasıl fark edebilecekleri konularında bilgilendirme yapıyoruz. Çocukların ekran bağımlılığını önlemek için, aile içi iletişimin artırılması ve çocukların fiziksel aktivitelerle desteklenmesi gerektiğini vurguluyoruz.

BAYRAMPAŞA’DA TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI İLE MÜCADELE

Yeşilay Bayrampaşa Şubesi olarak, ilçemizde teknoloji bağımlılığına karşı kapsamlı bir mücadele stratejisi yürütüyoruz. Yerel yönetimler, okullar, sivil toplum kuruluşları ve gençlik merkezleri ile iş birliği yaparak, toplumun her kesimine ulaşmayı hedefliyoruz. Bayrampaşa’daki gençlerimiz için bilinçlendirme seminerleri düzenleyerek, onların teknolojiyle sağlıklı bir ilişki kurmasını amaçlıyoruz. Ayrıca aile danışmanlık hizmetlerimiz ile ebeveynlere destek oluyor, onlara çocuklarının teknolojiyi doğru şekilde kullanmalarına yardımcı olabilecek yöntemler sunuyoruz.

BİLİMSEL ÇALIŞMALAR VE DESTEK HİZMETLERİ

Teknoloji bağımlılığı ile mücadelede bilimsel yaklaşımlara büyük önem veriyoruz. Uzman psikologlar ve akademisyenlerle iş birliği yaparak, bireylere özel çözümler sunuyoruz. Ayrıca, bağımlılık seviyesine ulaşmış bireyler için Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM) aracılığıyla profesyonel destek hizmetleri sağlıyoruz.

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞINA KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER

Teknolojinin bilinçli kullanımını teşvik etmek için bireylerin ve ailelerin alabileceği bazı önlemler şunlardır:

            •          Ekran Süresini Sınırlandırmak: Çocuklar için günlük ekran sürelerini belirlemek ve bu süreleri takip etmek.

            •          Alternatif Aktiviteler Sunmak: Çocukların teknoloji dışında keyif alabilecekleri hobiler ve etkinlikler keşfetmesine yardımcı olmak.

            •          Aile İçi İletişimi Güçlendirmek: Teknoloji yerine birebir iletişimi ve aile içi aktiviteleri artırmak.

            •          Teknolojiyi Eğitim Amacıyla Kullanmak: Çocuklara teknolojinin sadece eğlence değil, bilgi edinme ve problem çözme amacıyla da kullanılabileceğini öğretmek.

Son olarak. Teknoloji bağımlılığı, çağımızın göz ardı edilemeyecek bir sorunudur. Ancak bu bağımlılıkla mücadelede bireyler, aileler ve toplum olarak alacağımız bilinçli önlemler sayesinde, teknolojiyi hayatımızı kolaylaştıran bir araç olarak kullanmayı öğrenebiliriz. Yeşilay olarak, bağımlılıkla mücadelede her zaman toplumumuzun yanındayız ve bu konuda üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmek için kararlıyız. Sağlıklı bir gelecek için, teknoloji bağımlılığı ile mücadelede hep birlikte adım atmalıyız.

SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI NEDİR?

Sosyal medyada zaman geçirmek her zaman bağımlı olmak anlamına gelmez. Sosyal medya bağımlılığını açıklarken, aşırı kullanım ve bu kullanım sonucunda bireyin yaşamında görülen etkiden söz ediyoruz. İnsanların sanal ortamlarda sosyal ilişki kurma gibi çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için kullanıldığı ve önemli bir işleve sahip olduğu bilinen sosyal medya, kontrolsüz şekilde kullanıldığında bağımlılık sorunu oluşturulabilir. Sosyal medyada sürekli olarak çevrim içi kalma isteği duyma ve bu durumun kişinin yaşam alanlarını olumsuz yönde etkilemesi olarak tanımlanabilir.

Sosyal medya bağımlılığı yaşayan bireyde şu durumlar görülebilir:

*Kişinin sosyal medyada geçirdiği sürenin giderek artış göstermesi

*Zihninin sürekli sosyal medya kullanımıyla meşgul olması ve kullanıma yönelik güçlü bir istek duyması

*Sosyal medya kullanımı kısıtlandığında kaygı, sinirlilik, huzursuzluk, mutsuzluk gibi yoksunluk belirtileri yaşaması

*Sosyal medyanın yoğun olarak kullanıldığı durumlarda kullanıcının ruh hali ve duygulanımında değişiklikler meydana gelmesi

*Sosyal medya kullanımına bağlı olarak ilişkilerinde bozulma yaşanması 

*Sosyal medya kullanımı bazı zamanlarda kontrol altına alınsa bile bu durumun tekrarlanması

SOSYAL MEDYANIN KULLANIM AMAÇLARI NASIL SINIFLANDIRILABİLİR?

Sosyal medya kullanımında bazı temel kullanım amaçlarından söz edilebilir. Bu amaçlarda eğlence, sosyal etkileşim kurma, kimlik oluşturma, kendini ifade etme, kullanım kolaylığı, duygu durumu yönetme, vakit geçirme, rahatlama, iletişim kurma, fikir ifade etme, bilgi paylaşma ve başkalarından haberdar olma yer almaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalarda sosyal medya platformuna göre kullanım motivasyonlarının değişiklik gösterdiği bulunmuştur. Örneğin, Instagram kullanıcılarında yapılan bir çalışmada kullanım motivasyonları kendini ifade etme, kayıt tutma, sosyalleşme, eğlenme ve diğerlerini takip etme olarak yer alırken; Facebook kullanıcılarında ise ilişkilerini sürdürme, yeni insanlarla tanışma, tanınırlığını arttırma, kendini ifade etme, zaman geçirme ve eğlenme amaçlı kullanım motivasyonları dikkat çekmektedir. Bu motivasyon kaynaklarının sebep olduğu sosyal medya kullanımda beğeni ve yorum gibi etkileşimler ile beyindeki ödül ve haz mekanizması aktive olacak ve kişi bu davranışını sürdürme eğiliminde olacaktır. Ayrıca akıllı telefon, tablet gibi sosyal medyaya ulaşım araçlarının kullanılmasının bağımlılığı arttırdığı söylenebilir. Akıllı telefonlar yoluyla sosyal medyaya erişim kolaylığı, bireyin istediği yer ve zamanda paylaşım yapması, iletişimde kalması ve ücretsiz olması gibi etkenler bağımlılığı arttırmaktadır.

SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞININ SONUÇLARI;

Sosyal medya bağımlılığının bireylerin iyilik hallerini olumsuz yönde etkilediğini söyleyebiliriz. Platformlarda aldıkları beğenilerin sayısı, öz değerlerinin bir göstergesi haline gelir ve öz sayılarını büyük ölçüde etkiler. Birçok çalışma, günde iki saatten fazla sosyal medyada vakit geçiren genç yetişkinlerin daha yüksek oranda kaygı, depresyon ve uyku bozuklukları sergileme eğiliminde olduğunu vurgulamaktadır. Bu bulgulara ek olarak obsesif kompulsif bozukluk, somatizasyon semptomları, stres gibi birçok değişkenin sosyal medya bağımlılığıyla ilişkili olduğu gösterilmiştir. Ayrıca sosyal medyada idealize edilmiş görüntülere sıklıkla maruz kalmanın karşılaştırmaya sebep olduğu ve özellikle kadınlarda görünüşlerini değiştirme isteğini artırdığı bilinmektedir.