Haber: Cihan Serdar AKTAŞ
İlk olarak 1958 yılında Danimarka’da bir laboratuvarda maymundan izole edilmiştir. Virus hayvan kökenli olup, hayvanlardan insanlara geçtiği tespit edilmiştir.
Maymun Çiçeği Hastalığı, öncelikle Orta ve Batı Afrika'da nadir olarak görülen ve zaman zaman dünyanın diğer bölgelerine buradan kaynaklı olarak yayılan bir hastalıktır. 2022 yılında Dünya üzerinde ki tüm vaka sayısı 70.000’dir.
BULAŞ YOLU
- İnsandan insana bulaşma enfekte kişinin salgıları ile uzun süreli yakın temas ile olur.
- (lezyonlarla temas edecek şekilde sarılma, masaj, cinsel temas gibi veya cilt lezyonlarından bulaş olmuş nesnelerle yatak çarşafı, havlu vb.yakın temas nedeniyle)
- Bulaşma, bulaş olmuş anneden bebeğe plasenta yoluyla geçiş şeklinde veya annede aktif enfeksiyon varsa bebeğe yakın teması ile de olabilir.
- Sağlık çalışanlarının hasta takibinde yakın teması ile olur.
KLİNİK TABLO
Hastalığın süresi 6-21 gündür.
İlk belirtiler (ilk 5 gün boyunca olanlar)
- Ateş
- Deri döküntüsü (yüz ve kollarda yoğun, gövdede nadir)
- Yoğun baş ağrısı
- Lenf düğümlerinin şişmesi
Diğer belirtiler
- Sırt ağrısı
- Yaygın kas ağrıları
- Yoğun halsizlik
- Bağışıklığın düşmesine bağlı ikincil enfeksiyonlar
TANI
Kişide mevcut bulgular varlığında ve özellikle son 1 haftada yurtdışı yolculuğu mevcutsa sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Muayene sonrası döküntülerden alınan örnekler, laboratuvarda özel bir yöntemle(PCR) çalışılarak tanı konur.
Kesin tanı alan kişiler 21 gün izolasyona alınır.(Covid pandemisinde ki şartlar sağlanır, ayrı bir odada tutulur, başkalarının odaya girişi çıkışı engellenir, hasta maske kullanır, hastadan çıkan kap ve eşyalar yüksek sıcaklıkta ayrı yıkanır, kullandığı alanlar dezenfekte edilir, banyo-wc gibi alanlar %1 lik çamaşır suyuyla silinir.)
TEDAVİ
Maymun çiçeği hastalığına karşı bazı antiviral dediğimiz ilaçlar kullanılmaktadır. Ayrıca ilaçların yanında destekleyici tedavi, iyi hasta bakımı da hastalığın seyrini etkilemektedir. Bugün ki bilgiler ışığında bu virüs çiçek virüsü ailesinden gelen bir virüs olduğu için 1980 öncesinde çiçek aşısı yapılmış kişiler (1980 yılında çiçek hastalığı Dünya da sonlandırıldığı için aşılanma da durdurulmuştur) bu hastalığa karşı %85 oranında korunmaktadır. Bu yüzden özellikle 1980 yılı sonrasında doğanlar, özellikle de çocuklar risk altındadır.
KORUNMA
- Yakın temastan kaçınma
- Ellerin sık sık yıkanması
- Mecbur olunmadıkça yurtdışı seyahatlerin sınırlandırılması, yapılacaksa da hijyen şartlarına dikkat edilmesi (maskeli yolculuk, ellerin temasının engellenmesi, %60 alkollü el dezenfektanı kullanılması, hasta olunan durumlarda seyahatlerin yapılmaması vb.)
- Sık ortam havalandırma
