Menü
Adını Bayram Paşa’dan alan Bayrampaşa bir çok etkinlik yapmasına rağmen, Bayram Paşa’yı bu güne kadar hiç hatırlamadı. Bu gün vefatının 386. Yılı olmasına rağmen gene anılmadı.
Bayram Paşa yaşadığı 17. Asırda devlette önemli görevlerde bulunmuş bir şahsiyetti. Bilinen kaynaklara göre 27 Ağustos 1638 yılında IV. Murad ile Bağdat seferine giderken Urfa’ya yakın Colab mevkisinde beyin kanaması ya da kalp krizi geçirerek vefat ediyor. Vefatının üzerinden 386 yıl geçiyor. Mezarı Fatih Haseki’de kendi adına yapılmış olan Bayram Paşa külliyesinde bulunmaktadır. Yıllarca harabe halinde duran külliye restorasyon çalışmasından sonra şu an bir kadın derneği kullanmaktadır.
Bayrampaşa’ya 1978 yılında onun adı verildi. İlçe adını böyle önemli bir zattan almasına rağmen, ne belediye ne STK hiçbir kurum hatırlamadı. Kızılay başkanıyken Ali Murat Duman bizzat ilgilenerek restorasyon sonrası açılışı yapılmıştı.
Komşu ilçe Gaziosmanpaşa her yıl Gazi Osman Paşa’yı kabri başında 5 Nisan günü anarken Bayram Paşa’yı Bayrampaşa hatırlamıyor bile.
BAYRAM PAŞA KİMDİR?
Aslen Lâdikli olup babası Kurd Ağa’dır. İstanbul’da Davutpaşa’da doğdu, Yeniçeri Ocağı’ndan yetişti. 1622’de turnacıbaşı, 1623’te zağarcıbaşı oldu ve Rumeli’de Yeniçeri Ocağı için oğlan devşirmeye memur edildi. Daha sonra aynı yıl içinde sırasıyla yeniçeri (kul) kethüdâsı ve kısa bir süre sonra da yeniçeri ağası oldu. Yeniçeri kethüdâsı iken I. Ahmed’in kızı Hanzâde Sultan’la evlendi. Fakat yeniçerilerin ocaktan yetişmiş yeniçeri ağası istememeleri üzerine bu görevden alınarak kubbe vezirliğine getirildi. 1625’te Mısır valiliğine tayin edildi. Üç yıldan fazla Mısır’da kaldıktan sonra 1628’de yeniden kubbe vezirliğiyle İstanbul’a çağrıldı. Vezîriâzam Hüsrev Paşa’nın entrikaları sonucu azledildiyse de bir müddet sonra IV. Murad tarafından tekrar kubbe vezirliğine getirildi. 1633’te Rumeli beylerbeyi oldu. Bu sırada Sofya’da timar ve zeametlerde büyük ölçüde ıslahat yaptı, boş olanları ehil kişilere verdi. Timar ve zeâmet sahipleriyle ilgili olarak eşkâl defterleri tanzim ettirdi. Bu görevindeki başarıları üzerine IV. Murad onu taltif maksadıyla İstanbul’a çağırttı ve ikinci vezir tayin etti. 1635’te IV. Murad’ın Revan seferinde sadâret kaymakamı oldu. Bu görevde iken Tabanıyassı Mehmed Paşa’nın yerine vezîriâzamlığa getirildi (Şubat 1636).
Bayram Paşa vezîriâzam olduktan sonra serdâr-ı ekremlikle İran cephesine memur edildi. Henüz İstanbul’da iken Diyarbekir’de bulunan ordunun Sivas’ta toplanmasını emretti. Daha sonra kendisi de Bolu, Amasya, Niğde, Tokat ve Konya’yı dolaşarak Sivas’a gitti ve buradan orduyu alarak Antep’e geçti. Oradan Birecik’e giden Bayram Paşa burada döktürdüğü topları Musul’a naklettirdikten sonra Amasya kışlağına çekildi. Bu arada IV. Murad’ın Bağdat seferine hazırlık olmak üzere konak mahallerinde ordu için yiyecek ve mühimmat tedariki yaptı.
Bolu’da iken Abaza Paşa kalıntılarından olan ve Bolu mirlivâsı bulunan Sarhoş Mehmed’i idam ettirdi. Memleketi olan Amasya’ya gittiğinde ise su sıkıntısı olduğunu öğrenince kendi kesesinden harcadığı 20.000 kuruş ile şehre su getirterek çeşmeler yaptırdı (Naîmâ, III, 323-324). Ayrıca yine Amasya’da bir mevlevîhâne inşa ettirerek şeyhine yevmî 70 akçe, mevlevîhânenin giderleri için de yeterli miktarda vakıf tahsis etti. Niğde’de ise harap durumdaki han ve dükkânları onarttı.
Bayram Paşa, Bağdat seferine çıkan IV. Murad’a, Konya üzerinden geçerek 28 Mayıs 1638’de İnönü konağında katıldı. Padişahın maiyetinde Halep’ten Bağdat’a hareket eden Bayram Paşa Urfa yakınlarında Cüllâb mevkiinde ansızın vefat etti. Ölüm tarihiyle ilgili kaynaklarda farklı bilgiler varsa da bu tarih Bağdat Seferi Menzilnâmesi’ndeki kayda göre 16 Rebîülâhir 1048’dir (27 Ağustos 1638 Cuma; s. 21).
Kaynak; TDV İslam Ansiklopedisi
