Seçimlere artık çok az bir süre kaldı, partiler özelliklede ittifaklar çalışmalarına hız verdi.
Bu seçimlerin ayaklarını ittifaklar oluşturuyor. (AK Parti, MHP, YRP, BBP, HÜDA PAR, DSP) partilerin oluşturduğu Cumhur İttifakı, (CHP, İYİ Parti, DEVA, SP, DP) Partilerin oluşturduğu Millet ittifakı seçimin iki büyük payını alıyor. Yine sol partilerden (TKP, TKH, SP) Sosyalist Güç Birliği İttifakı, (YSP, TİP) Emek ve Özgürlük ittifakı, (AP, ZP) Ata ittifakı tek tek giren Millet Partisi, Memleket Partisi, v.b partilerle, Cumhur İttifakının adayı Recep Tayyip Erdoğan, Millet İttifakının Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Ata İttifakının adayı Sinan Ogan ve Memleket Partisi adayı Muharrem İnce’de cumhurbaşkanı adayı olarak mücadele edecekler. Önce ittifaklara bir göz gezdirelim. Seçimlere nasıl gidiyorlar, nasıl yol alıyor, eksileri artıları bir göz atalım. Türk seçmeninin geneli ideolojik siyasete pek pirim vermez. Genel itibariyle merkez sağ dediğimiz seçmen hükümetleri belirler. İttifak içinde ve dışında bazı partiler vardır onlar ideolojisi olan fikir partileridir, kitle partileri değildir. Bu partiler oy alamasalar bile fikri yapıları itibariyle ülkeye büyük katkı sağlarlar.
SOSYALİST GÜÇ BİRLİĞİ İTTİFAKI
Sosyalist Güç Birliği İttifakı daha çok aşırı sol veya Komünist ideoloji ile yol alan partilerden oluşuyor. Bu partilerin genel olarak Türkiye siyasetinde bir karşılığı pek değil hiç yok. Toplum değerleriyle de pek uyuşmadığı için seçmen sayısı oldukça düşüktür. Üç partiden oluşuyor, üç partinin oyu %1’ler civarını geçmez. Ama Türk siyaseti ve seçimleri açısından bir renk veriyor diyebiliriz.
ATA İTTİFAKI
Ata İttifakı son anda saman alevi misali çıkan ve cumhurbaşkanı olarak da Sinan Ogan’ı cumhurbaşkanı adayı olarak gösteren bir ittifaktır. Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’ın yabancılar konusunda yaptığı çıkışlar bir an alevlendirdi ama görünürde çabuk o alev duruldu. Ata ittifakı konusunda aslında büyük bir çalışma bekleniyordu fakat alınan bilgilere göre partileri eleyerek iki partiye kadar düştü. Oyun içinde oyun kurulduğu gözlendi. Ata ittifakı ve Sinan Ogan’ın çok bir şey alacağı gözlenmiyor %5 bile karşılığı olacağı şüpheli. Bir miktar Milliyetçi oylar hedeflense de MHP gibi İYİ parti gibi partilerin yanında karşılığı yok.
EMEK VE ÖZGÜRLÜK İTTİFAKI
İçinde HDP’nin olduğu Emek ve Özgürlük İttifakı %10’ların üstünde oyu olan bir ittifak. Emek ve Özgürlük İttifakı, Marksist ideoloji içinde Kürk milliyetçisi bir ittifak. 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı çıkarmıştı bu sefer aday çıkarmadı. 2018 de HDP adayı olarak çıkan cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş partisinin aldığı oydan çok daha az oy almıştı. Bu seçimde cumhurbaşkanı adayı çıkarmayıp Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleme kararları kendileri açısından doğru ama kemal Kılıçdaroğlu’na bir miktar zarar verebilir.
MİLLET İTTİFAKI UMUT OLARAK SUNULUYOR
Millet ittifakı Meclisin ana muhalefet partisi CHP ve 4. Partisi İYİ partinin öncülüğünde SP, DP, yeni kurulan ne kadar oyları olacağı belli olmayan DEVA ve Gelecek Partilerinin birlikteliğinde yürüyor. Seçimlere de CHP ve İYİ Parti Bünyesinde giriliyor. Cumhurbaşkanı adayları da CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu.
Aslında çok tartışmalarla gelen 6’lı masa olarak ortaya çıkan bir yılı geçen bir süredir yol alan sonunda tartışmalı bir şekilde cumhurbaşkanlarını açıklayan yine büyük tartışmalarla ve CHP’nin büyük tavizler verdiği bir ittifak oldu Millet İttifakı. Çok hatalı bir parlamento ve cumhurbaşkanı adaylıklarıyla giriyor seçime. İki büyükşehir belediye başkanını cumhurbaşkanı yardımcısı olarak gösterilmesi ne kadar katkı yapar bilinmez ama Anadolu deyimiyle “doğmamış çocuğa don biçmek” gibi oldu.
Türk siyasetinin bir seçmen profili var. Ne kadar da değişmiş görünse de o profil genel olarak devam ediyor. Cumhurbaşkanı adayı belirleme de ve Milletvekili adayları belirlenmesinde bunun düşünülmediği görülüyor. Yada kasti yapıldığı şüphesi oluşuyor. Tüm zamanlar gösterdi ki, hükümetleri %40 Merkez sağ seçmen belirliyor.
Buna göre düşünürsek sağa daha yakın bir isim cumhurbaşkanı adayı daha emin adımlarla gidebilirdi. Partileri paylaşarak CHP ile bir ittifak, İYİ Parti ile bir ittifak yapılsaydı, CHP bünyesi bozulmasaydı parlamentoda daha güçlü olabilirlerdi. CHP İçinde gösterilen adaylar ne kadar karşılık göreceği merak konusu. Merkez Sağda CHP diye oy vermeyecek çok seçmen var. İttifak içinde en karlı DEVA ve İYİ Parti görünüyor. Belki oyunu artırmış bir CHP olacak ama çıkardığı Milletvekilleri CHP’ye yaramayacağı için en zararlıda CHP olacak gibi.
SEÇİM VAATLERİ UMUT VERİYOR
Bu listeleme ve cumhurbaşkanı adayı yanlışlıklarına rağmen rüzgarı arkasına aldı. 6’lı masanın önceden deklere ettiği ortaklık protokolü ve seçim beyannamesi içinde bulunan vaatleri Cumhurbaşkanı adayı olarak Kemal Kılıçdaroğlu bir bir açıklıyor. Tabi kafalarda soru işareti olsa bile umut verici vaatler. Şimdiye kadar icranın başında olmadıkları için beceremezler veya inandırıcı değil demek zan altında bırakır bakıp göreceğiz. Bunun karşılığı ne olur ne olmaz şimdiden kestirmek çok zor ama bu cumhurbaşkanı adayı ile ve bu milletvekili aday listeleriyle o beklenen gücü alamaz çok zorlanır gibi.
AK PARTİ VE CUMHUR İTTİFAKI ALGI SİYASETİYLE
AK Parti ve Cumhur İttifakı birleşenleri top yekün bir algı siyaseti içinde. Şunu söylemek lazım ki, algı siyaseti yanlış bilgilendirmek, suçlamak kimseye bir şey kazandırmaz, bilakis kaybettirir. Bazı şeyler vardır ki, toplumun gözünün önünde oluyor sizin söyleminizle görmüyor kendi gözüyle görüyor, gerçeklerin üstünü göremezsiniz. Seçimleri bir iman konusu yapmak, vatan hainleri ile vatan severler diye tartıya koymak, karşınızdakileri hiçbir şey yapmıyor diye nitelendirmekle kendinizi kandırırsınız. Toplumunda bir gözü kulağı düşünme melekeleri var.
Mesela geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın deprem bölgesinde yaptığı bir konuşmada “CHP’li 11 Büyükşehir belediyesini deprem bölgesinde görmedik” dediği gibi. HDP ile birlikteler bunlar talimatı kandilden alıyorlar deyip sonra Hüda Par’ı milli ve yerli yapı olarak göstermek gibi, İBB hiç çivi çakmadı gibi. Bu tip söylemler aslında bir algıdan ileri gitmez seçmen biliyor görüyor. Tabi birde bu tip söylemlerin vebali büyüktür.
AK PARTİ İÇİN ZOR BİR SEÇİM TENCERE YANIYOR
AK Parti teşkilatları bir rehavet içinde öyle ki, sanki 2011 seçimlerindeki rahat kazanırız havası var. Genel merkez de yaptıklarını hep ortaya koyuyor. Şunu bilmek lazım, 20 yıllık iktidar bir şey yapmadı demek ne kadar yanlış ise biz yaptık tekrarı da o kadar yanlış. Bizden önce bir şey yapılmamış algısı da yanlış. Millet bir iktidarı bir şeyler yapın diye seçiyor. Her gelen iktidar dönemi ve gücü nispetinde bir şeyler elbette yaptı. Ama iki yıllık hatta beş yıllık iktidar ile 20 yıllık iktidardan aynı şeyi beklemek haksızlık olur. Millet geçmiş dönemlerde kısa süreli ve güçsüz iktidarların aksine AK partiye güçlü ve uzun süreli bir iktidar dönemi verdi, bir şeyler yapın diye.
Evet elbette güzel işler yapmadı dersek haksızlık olur. Ama bir tercih yanlışlığı yaptığı görülüyor ki, bir süre sonra ülke krizden kurtulmuyor, krizler altında ezilen ülke haline geldi. AK Partinin oturup kendini sorgulaması gerekir. Enflasyonu %9’lara düşüren, paradan altı sıfır atıp doları 1.2 seviyesine çeken güven veren hükümet, şimdi %200’lere varan bir enflasyon, 20 Liraya dayanan dolar seviyesine nasıl çıktı. Hükümeti kuran aynı parti, kadrosunda bazı değişiklikler olsa da aynı parti, lideri aynı lider. Tabi yönetimi aynı değil ciddi değişiklikler oldu siyasette ehil olmayan çok kişi teşkilatlarda yönetici oldu.
Her bir başarısızlıkta dış güçlere savunmasına geçiyorlar o zaman o başarılı dönemde dış güçler yok muydu? Diye sormak gerekir. Her ülkenin dış güç tehdidi vardır, bizim birkaç kat daha fazla sen tedbirini iyi alacaksın, cepheni güçlü tutacaksın.
MASA GENİŞLEDİ SİYASİ DENGE KORUNDU
Millet ittifakında olduğu gibi cumhur ittifakında da masa genişledi. AK Parti, MHP, BBP varken Hüda Par, YRP, DSP ittifaka katılarak 6’lı masaya karşı 6’lı masa oluştu. Masalar arasında da dengeler oluştu.
HDP direk masada olmadığı halde terörle işbirliği yapılıyor diye Millet İttifakını suçlanırken Hizbullah terör örgütünün devamı olan, Türklükten rahatsız olan, Türk bayrağını kabul etmeyen, özerklik isteyen bir parti hem de direk cumhur ittifakına girdi, AK Parti listelerinde yerini aldı. Gene sosyal demokrat denge kuruldu. Milli görüşün iki partisinden biri olan YRP yer aldı.
Cumhur ittifakında MHP hariç logolarıyla giren partiler milletvekili şanslarını biraz düşürdü. %7 ülke barajını haliyle aşmış olacak ama bölge barajını aşacakları çok az yer olacak, hatta aşabilecekleri pek görülmüyor. 2018 seçimlerinde Saadet partisi kendi logosuyla hiç milletvekili çıkaramamıştı.
VAADLER HAVADA UÇUŞUYOR
Özellikle her iki ittifak cumhurbaşkanı adayından vaatler havada uçuşmaya başladı.
Bol keseden atıyorlar. Şimdi sormak lazım kimin parasını kime veriyorsunuz, neyi nasıl yapıyorsunuz. Siz adalet üzere yönetim yapın başka bir şey vermenize gerek yok.
Gelir adaletini, eğitim adaletini, sağlık adaletini, vergi adaletini v.s sağlamış olsanız zaten kimseye bri şey vaat etmenize gerek yok.
Haydi ilk kez iktidara yakın olan şimdiye kadar yönetimde bulunmayan muhalefet kanadı vaatte bulunur da iktidarı elinde bulunduran taraf ne diye vaat ediyor anlamış değiliz. Zaten iktidarsınız vaat etmek yerine yapın. Vaatlere bakıyoruz şimdiye kadar yapılması gereken şeyler. 20 yıldır neden yapmadınız? diye sorarlar adama.
SEÇİMLERE AHLAKI VE ADİL GİDİLMİYOR
Seçimlere gidilirken çok ahlaki ve adil bir seçim yolu alınmıyor. Bir tarafta milyarlarca parayı alan partiler diğer tarafta zor şartlar içinde seçim çalışması yapan partiler, bir tarafta medyayı en geniş şekilde kullanan partiler diğer tarafta bir satır veya bir saniye görünemeyen partiler bir tarafta cumhurbaşkanlığı forsunu kullanan, bakanlık forsunu kullanan, devletin imkanlarını kullanan, belediye forsunun kullanıp, belediye imkanlarını kullanan partiler varken diğer tarafta bir afişi, bir broşürü, bir aracı nasıl yaptırayım diye düşünen partiler var. Seçimlere adaletsizlik bulaştığına göre adil bir seçim olamayacak. Adaletli bir yönetim seçilemeyecek. Halbuki, seçime gidilirken tüm partiler yeni kurulmuş gibi olmalıdır.
Türkiye’nin acil sorunu adil ve ahlaklı bir seçim sistemine kavuşturulmasıdır.
