28 yaşında cülus eden Sultan III. Murad kadınlara meyyal olduklarından 112 evladı dünyaya gelmişti. [1] Nazım Tektaş ise, vefatında (Ocak 1595) 130 defa baba olmanın ağırlığını geride bıraktığını söyler. Tabi bunların yaşamamış, bebek halinde ölenlerini de dâhil etmiştir. Vefatından sonra 20 kız ve 20 erkek çocuğu hayattaydı. Tahta oturan III. Mehmet diğer kardeşlerini ibrişim kementle boğdurarak Nizam-ı Âlem şehidi yapmıştı. Saraydan çıkan 19 tabuta bütün İstanbullular ağlamıştı. Talihsiz Şehzadelerin belki de tek talihleri cenazelerini Şeyhülislam’ın kıldırmasıydı. On binlerce İstanbullunun samimi gözyaşları, hayır duaları tabutlarının peşinde, acılar hissedebilenlerin içindeydi. Tek kelimeyle İstanbul ve İstanbullunun hali hazindi. [2] Şehzadelerin en büyüğü Mehmed,  III. Mehmed olarak tahta oturduğunda 29 yaşındaydı.

Fatih Sultan Mehmed’le kanunlaşan Şehzadelerin Nizam-ı Âlem için katledilmeleri uygulamasını III. Mehmed’in vefatından sonra tahta geçen I. Ahmed kaldırdı.
Bundan sonra “Erşed Şehzade”nin  (en büyük şehzade) tahta oturma usulü benimsendi. “Neslümüzde bu bid’atı çıkaran rahmet-i haktan ba’îd olsun” diye kardeşi Korkud’un arkasından gizlice gözyaşı döken Yavuz Selim’in bedduası son bulmuştu. Sultan I. Ahmed, kardeşi Mustafa’ya dokunmamıştı. [3] Yalnız Sultan I. Ahmed’in cülusuna değin şehzadelerin çocuk sahibi olmaları yasak değilken, Padişah cülusunu müteakip :
1- Şehzadelerin sakal bırakmasını
2-Çocuk sahibi olmalarını yasaklamış
,
3- Sancaklara gönderilmesi kaidesini kaldırarak saltanat makamınız şehzadelere tahsis etmişlerdi. Osmanlı Devletinde Alaaddin Paşa [4] istisna edildiği halde, üç yüz bu kadar sene zarfında saltanat tahtı pederden büyük evlada intikal etmektedir.

I. Abdülhamid’in şehzadelik zamanında doğmuş olan Dürrüşehvar ismindeki kızı sözü edilen usûl icabınca gizli tutulmuş ve cülusundan sonra da yasağı muhafaza maksadıyla ilan edilmeyip ahretlik hanım denilmiştir. Fakat Sultan II. Mahmud,  Dürrüşehvar Sultan’ın gerçek kız kardeşi olduğunu bildiği için ona göre hürmet etmiş ve 1826 yılında vefatında Valide Sultan türbesine defnettirilmişlerdir.

Şehzadelerin çocuk sahibi olmaları konusundaki yasağın Abdülmecid devrinde eski hüküm ve kuvveti kalmamış, Sultan Abdülaziz’in veliahtlıkları zamanında oğlu Yusuf İzzeddin, aynı şekilde Sultan V. Murad’ın şehzadelikleri zamanında oğlu Selahaddin Efendiler dünyaya gelmişlerdir. Şu kadar ki Saray eskileri nezdinde usûl ve adetlere muhalif her şey gayet menfur görüldüğünden şehzadelerin doğum haberleri gizli tutulmuştur.  Hatta Yusuf İzzeddin Efendi’nin vaktiyle sarayda bucaklarında uzun müddet oda kalfalığı hizmetinde istihdam edildikten ve azat edilip şehre çıktıktan sonra İlmiye ricalinden Ali Satıh Efendizade Kadir Beyefendi ile izdivaç etmiş olan Cemalinur Hanımın Eyüp’te Bostan İskelesinde sahilhanesinde doğduğu işitilmişti.

Sultan Abdülaziz’in 1861 yılında cülusunu müteakip Babıâliye gönderip kıraat olunan hatt-ı hümayunun suretidir :
“Hazret-i Rabb’ül-âlemînın ihâsn-ı ilâhisi olarak yetmiş dört senesi şehr-i safer’ülhayr’ının yirmi birinci cumartesi gecesi[5] bir oğlum dünyaya gelip, ismi Yusuf İzzeddin tesmiye kılınmış olduğundan, müşarun ileyhin ilan-ı velâdetine ibtidar olunsun. Cenab-ı Hak cümleyi teyidât-ı rabbaniyesine mazhar buyura. Âmin. Bihurmeti seyyid’il-mürselîn”

Sultan Abdülaziz,  bu Hatt-ı hümayunla şehzadelerin çocuk sahibi olma yasağını kaldırdığını resmen ilan etmiş oldular ve o tarihten itibaren şehzadelerin dahi gerek zevceleri ve gerek evlatları sarayca resmen tanınıp kendilerine maaşlar ve tayınlar tahsis olundu. [6]

Yusuf İzzeddin’in doğumundan sonra, Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Valide Sultan‘ın büyük Çerkez Göç’ünden İstanbul’a gelmiş, Fatma ve iki aylık bebeğini Saraya almış, torunu Yusuf İzzeddin ile adına “Meyyale” tesmiye olunan bu bebekle birlikte büyümüşlerdir.

Meyyale, büyüyüp güzel bir eğitim aldıktan sonra, Hasan Hilmi Paşa ile evlenmiş ve bu evlilikten üç kızı olmuştu. Bu kızlarından olan torunlarından biri; Hıfzı Topuz, diğer kızından olan torunu da Eski Savunma Bakanlarımızdan Hasan Esat Işık idi. [7]
Hıfzı Topuz, anneannesi Meyyale’nin hayatını anlattığı, aynı adlı bu eserinde , “Sarayda Bir Gizli doğum” başlığı altında şunları yazar:
“O yıllara kadar Osmanlı Sarayı’nda kötü bir gelenek vardı. Şehzadenin tahta çıkmadan önce baba olması yasaktı. Yani şehzadenin karısı gebe kalacak olursa çocuk düşürtülürdü.”

İlk okunduğunda şaşkınlık veren bu uygulamanın,  aslı ve esası yukarıda izah edildiği gibidir. 

 

 

[1] Balıkhane Nazırı A. Rıza Bey, Eski zamanlarda İstanbul hayatı, Kapı yy. İst -2022 sh: 393

[2] Nazım Tektaş, Gün Görmeyen Şehzadeler, İst- Çatı yy 5. Baskı 2010 sh: 188-190

 

[3] Nazım Tektaş, a.g.e sh: 122 / Mustafa Cezar Mufassal Osmanlı Tarihi III. Cilt TTK yy Ank-2011 sh: 1705

[4] Alaaddin Paşa, Osman Gazi’nin büyük oğludur. Osman Gazi vefat edince yerine küçük oğlu Orhan geçmiş, Alaaddin Paşa Veziriazam olmuştur. Osmanlı Devletinin ilk Veziriazamı olarak bilinir.

[5] Miladi 11 Ekim 1857 tarihine tesadüf eden bu doğumu, Abdülaziz ancak tahta cülus ettiği 1861 de duyurmuştur.

[6] Balıkhane Nazırı Ali Rıza Bey, a.g.e. sh: 410-411

[7] Hıfız Topuz, Meyyale, Remzi Kitabevi 20. Baskı, Ocak 2000 İst.


HALK EĞİTİMDEN OKUMA-YAZMA KURSU

HAYAT KURTARAN İLK YARDIM TEKNİĞİ ‘HEIMLICH MANEVRASI’

DÜNYANIN ÇOCUKLARI İBB’DE BULUŞTU

SULTANGAZİ BELEDİYESİ ÇOCUK KÜTÜPHANESİ

BELEDİYE’YE ZİYARETÇİ AKINI

DÜNYA ÇOCUKLARI İSTANBUL’DA BULUŞACAK

KİCK BOKS KUŞAK TÖRENİ

İMAMOĞLU TURGUT ÖZAL’I ANMA TÖRENİNE KATILDI

SULTANGAZİ'YE BAHAR GELDİ

MADEN SEKTÖRÜ 2023 YILINDA İHRACATTAKİ YARALARINI 2024 YILININ İLK ÇEYREĞİNDE SARDI

HASAN MUTLU’DAN KAYMAKAM ŞENEL’E ZİYARET

EYÜPSULTAN'DA YENİ DÖNEMİN İLK MECLİSİ TOPLANDI

BAŞKAN DR. MİTHAT BÜLENT ÖZMEN “GÜZEL İŞLER YAPACAĞIZ” DEDİ.

BAŞKANLIĞI KAZANAN HASAN MUTLU ÜÇ REKORA İMZA ATTI, FAKAT!...

BBP BAYRAMPAŞA İLÇE BAŞKANI FUAT TUNÇ'UN BABASI VEFAT ETTİ

ATİLA AYDINER GERÇEKTEN İSTENMİYORMUŞ, AK PARTİ DE KURUMSAL DEĞİLMİŞ!...

BAYRAMPAŞA MÜLKİ AMİRLERİNİN YOĞUN BAYRAM PROGRAMI

RAMAZAN BAYRAMIMIZ MÜBAREK OLSUN

İBRAHİM YILDIRIM

SULTAN I. AHMED’İN KOYDUĞU USÛL

İbrahim Yıldırım'ın köşesi

20.05.2022 15:29:00

İstanbul

20.04.2024

  • İMSAK 04:36
  • GÜNEŞ 06:10
  • ÖĞLE 13:08
  • İKİNDİ 16:54
  • AKŞAM 19:56
  • YATSI 21:23
  • Cumartesi 13.1 ° / 10.8 ° Şiddetli yağmurlu
  • Pazar 17.7 ° / 9.5 ° Güneşli
  • Pazartesi 19.6 ° / 13.6 ° Güneşli

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 32 28 1 3 53 87
2.Fenerbahçe 32 27 1 4 57 85
3.Trabzonspor 32 16 12 4 12 52
4.Beşiktaş 33 15 12 6 6 51
5.Rizespor 32 14 12 6 -4 48
6.İstanbul Başakşehir 32 13 12 7 4 46
7.Kasımpaşa 32 13 12 7 -2 46
8.Sivasspor 32 11 10 11 -5 44
9.Antalyaspor 32 10 10 12 -1 42
10.Alanyaspor 32 10 10 12 -5 42
11.Adana Demirspor 32 9 10 13 5 40
12.Samsunspor 32 10 14 8 -6 38
13.Ankaragücü 33 8 12 13 -3 37
14.Kayserispor 32 10 12 10 -9 37
15.Konyaspor 32 8 12 12 -11 36
16.Hatayspor 32 7 13 12 -8 33
17.Gazişehir Gaziantep 32 8 17 7 -15 31
18.Fatih Karagümrük 32 7 16 9 -6 30
19.Pendikspor 32 7 16 9 -28 30
20.İstanbulspor 32 4 21 7 -34 16