Hafız Mehmed Bey, 1908 deki İkinci Meşrutiyetin getirdiği hürriyet ortamından istifadeyle otuz seneyi aşkın zamandır uzak kaldığı İstanbul’a döner. Yönetimdeki İttihat ve Terakki , onu bu sürgün hayatından dolayı istibdat aleyhtarı olduğunu varsayarak kendisini Canik (Samsun) Mutasarrıflığına tayin eder.

Hafız Mehmed Bey, bu görevde iken, Tevfik Nurettin’in “Sultan Abdülaziz’in Hal’i ve İntiharı ” adlı 24 Sayfalık broşürüne reddiye olarak “ Hâkâik’ül Beyân Fî Hakk-ı Cennetmekân, Sultan Abdülaziz Han” adlı 52 sayfalık eserini 1324 (1908) de yazmıştır. (Bu eser , “Sultan Abdülaziz Han” adıyla 1978 de Sebil Yayınları arasında sadeleştirilmiş olarak yeni harflerle yayınlanmıştır.)

Şimdiye dek bir çok kimsenin bildiği Hafız Mehmed Bey’in yegane kitabı budur. Fakat , Sultan Abdülhamid , Sultan Aziz’in vefatı üzerinden beş yıl geçtikten sonra, 1881 de,  Sultan Abdülaziz’in intihar etmediği , öldürüldüğü iddiasıyla Yıldız Köşkünde muhalifleri sorgular.  Ve yine Yıldız Köşkünde Mahkeme kurar ve haklarında dava açar. Meşhur , “Yıldız Mahkemesi” denilen işte budur.

Bu davada, başta Midhat Paşa olmak üzere, beş yıl önceki darbede yönetimde bulunanlar yargılanır. Abdülaziz’in katilleri olmakla suçlanan bu insanları yakinen tanıyan Başmâbeyinci Hafız Mehmed Bey, darbenin olduğu 30 Mayıs 1876 gününden başlayarak, bir deftere gördüklerini ve kanaatlerini yazar.

Hafız Mehmed Bey bu muhtırayı , Antalya’da iken Mithat Paşa’nın muhakemesini tenvir maksadıyla Abdülhamid’e göndermek üzere yazmış,  fakat korkarak göndermekten sarf-ı nazar etmiştir. “Bilahare bunu Yusuf İzzeddin de okumuş ve yine tab edilememiştir.”

Sultan Abdülaziz’in Baş Mabeyincisi “Hafız Mehmed Bey’in Hatıra Defteri” ‘nden kamuoyunun bilgisi yok. Kendi el yazısıyla yazdığı bu defterin ilginç bir hikayesi var.

Hafız Mehmed Bey 1341 senesinde (1925) de vefat eder. Büyük oğlu Semih Bey, 1927 de Bu hatıra defterini Akşam Gazetesine verir.  Bu defterin içeriğini tefrika halinde yayınlayan Akşam Gazetesi :

 “Elimizdeki bu hatırat, Hafız Mehmed Bey’in el yazmasıyla yazılmış büyük kıtada bir parça sararmış eser-i cedid kağıtlarından mamul bir defterdir. Hafız Mehmed Bey’in gayr-i matbu hatıratını bize tevdi etmiş olan merhumun büyük mahdumu Semih Bey’dir. “ 

Bu ifadelerden öğrendiğimiz ; bunun bir hatırat olmaktan çok, Sultan Abdülaziz’in , en yakınında bulunmuş bir Baş Mabeyinci olarak, onu intihara götüren nedenlerle sınırlıdır. Tefrika  , yerli ve yabancı 19 doktorun , Abdülaziz’in cesedini muayeneden sonra verdikleri, resmi rapor ile bitiyor , olması, defterin bu mahiyetini gösterir.

Bu Defter Nerede?

Tefrikanın yapıldığı, Hafız Mehmed Bey’in el yazması defterin akibeti bilinmemektedir.  Hafız Mehmed Bey, 30 Mayıs sabahı , darbe icabı , Dolmabahçe Sarayından Topkapı Sarayına gönderilen Sultan Abdülaziz’le beş çifte kayığa binerek Topkapı Sarayında birlikte sürgündedir. Sultan Murad’a tebrik yazısı yazan Abdülaziz’in yazısını bizzat, Sultan Murad’a götürmüştür. Sultan Murad’ın huzuruna kabul edilmiş, Sultan Murad’ın mukabil selamını geri götürmüş biridir. Abdülaziz’in isteği üzerine Fer’iye Sarayı kendilerine tahsis edilmiştir. Cuma günü sabahı Fer’iye Sarayına gidildiğinde , önde Abdülaziz ve onun koluna girmiş olan İkinci Mabeyinci Fahri Bey’e askerler engel olamamışlarsa da, Hafız Mehmed Beyin içeriye girmesine mani olmuşlardır. Ertesi gün Cumartesi ve sonraki gün Pazar sabahı da Sultan Aziz’in intiharı vuku bulur. Hafız Mehmed Bey , Abdülaziz’in 15 yıllık saltanatında tam 14,5 yıl onun hizmetinde görev yapmış ve vefatından 2 ün öncesine kadar yanındaki adamdır. Onun bu konuda yazdıkları tarihe ışık tutacak mahiyettedir.

Sultan Abdülaziz ile Topkapı Sarayında üç gün birlikte hasbihal etmiş, ondaki endişe ve ruhî çöküntüye şahit olmuştur. Şunlar Hafız Mehmed’in defterinden alınmadır :

-“Sen bilmezsin” dedi. “Eslâf-ı ızâmım zamanında bu gibi haller zuhur etmiştir ve pek büyük fenalıklar tevellüdüne sebebiyet vermiştir. Bu yolda yakılan canlar, dökülen kanlar bir araya gelse başlı başına bir millet bir deniz teşkil eder. Benim hilâf-gîrlerim olduğu gibi beni sahihan sevenler ve  muhabbet edenler dahi mevcut olması melhuzdur. Her iki tarafın zıt fikirleri maazallahü teâla bir büyük kargaşalığın zuhuruna sebebiyet verir. Bu da Rabbim göstermesin encamkâr , nâ-kâbil-i indifa’ bir ihtilal ika edebilir. Eğer böyle bir hal vuku bulursa hem benim yüzümden çok mazlum kanı heder olur, hem de vücudumun hilafgirâne elinde nime nime olmasını intaç eder. “ Sonra yalvarır gibi ye’s ve dehşet içinde yine bu acize hitap etti ve dedi ki :

-“ Allah aşkına olsun . Eğerçe böyle bir hal hissetmekte iseniz , bu kadar musibetler görmüş derd-i deruna müstağrak olan artık kaderi kalmayan vücut ve canımı ihtilalciler eline düşürmekten ve Vatan Evladına yekdiğerinin kanını döktürmekten muhafazeten , her nasıl ederseniz ediniz , bana bir miktar zehir tedarik edip yetiştirin. Ben ve millet kurtulsun…”

Diyelim yettiği kadar kendisini teselliye çalıştım.  Emin bir yerde bulunduğunu , bu gibi hâlâta imkan ve ihtimal olmadığını uzun uzadıya anlattım. Bir dereceye kadar mutmain oldu.”

Bu defterin orijinali nerededir? 94 yıl önce teslim edilen , Akşam Gazetesinin arşivinde tozlu olarak durmakta mıdır? Yoksa varisleri geri almışlar mıdır? Burası meçhul.
Malum olan ise, Akşam Gazetesindeki tefrikanın tamamı elimdedir. Sevineceğinize inandığım bir haber vereyim .  1927 de Harf Devriminden önce Osmanlıca yazılan tefrikanın yeni harflerle tarafımdan transkripşını yapılmıştır.  Bir sponsor bulunursa tab’ edileceği izahtan varestedir.

ibrahimyildirim_99@hotmail.com