Selahattin Adil Paşa 19 Ocak 1882 de İstanbul’da dünyaya gelmiş ve 26 Şubat 1961 de İstanbul’da vefat etmiş, örnek bir şahsiyettir. Geçen haftaki yazımızda 18 Mart 1915 Deniz Zaferimizin Kurmay Başkanı olduğundan bahsetmiştim.  Bu haftaki yazımda da O’nun milletvekilliğinden bahsedeceğim.

Selahattin Adil Paşa , Celal Bayar’ın ısrarlı daveti ve teşviki üzerine , 14 Mayıs 1950 seçimlerinde , Ankara’dan DP milletvekili seçilmiştir. [1]

DP , bu seçimlerde % 53,3 oy alarak 408 milletvekili , CHP % 39.9 oy oranıyla 69 milletvekili,  MP  % 3,1 oy oranıyla 1 Milletvekili , Bağımsızlar % 4, 8 oy oranıyla 9 milletvekili çıkarmışlardır. Toplam Milletvekili sayısı : 487’ dir.

DP  hükumetinin ilk ayında önemli kararlar alınmış ; Ordunun yüksek mevkilerinde değişiklik yapılmış, Valiler arasında geniş bir tasfiye yapılmış, 16 Haziran 1950 de , ezanın Arapça okunmasını yasaklayan kanun yürürlükten kaldırılmış, 14 Temmuz 1950 de Genel Af çıkartılarak cezaevleri boşaltılmıştır. 25 Temmuz 1950 de , BM Güvenlik konseyinin talebi üzerine Kore’ye 4.500 asker gönderilmesine karar verilmiş, 1951 yılı başında “Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlar Hakkında Kanun Tasarısı”  hazırlanmıştır. Partisiyle ilk ters düşmesi bu olsa gerek.

Milletvekili Selahattin Adil Paşa’nın DP’nin hazırladığı bu kanun tasarısını hakkında Partisinin görüşlerine muhalefet eden konuşması , onun hür vicdanının sesi ile hareket ettiğinin göstergesidir. 4 Mayıs 1951 günü, Adalet Komisyonunca hazırlanan Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlar hakkındaki konuşmasından  :

“ Muhterem Arkadaşlar !..

Huzurunuza getirilen bu mevzu , basit bir heykel muhafazası tasarısı değil çok mühim hukuki, ictimai, milli terbiye ve tarih bakımlarından , şahsi hislerden azade olarak , tetkike muhtaç şümullü bir meseledir.

Bu sebeple zatî müşahedâtıma ve içinde yaşadığım vekâyia müstenit maruzatım, belki uzunca olacaktır. Lütfen sabır ve müsamahanızı esirgememenizi rica edeceğim.

Atatürk Kanunu ismiyle ve müstaceliyetle müzakeresi talebiyle Meclisimize tevdi edilmiş olan tasarı , biri timsal ve heykellerine karşı diğeri Atatürk eserleri hakkında mütecaviz ef’al ve beyanatı istihdaf etmektedir. Bu tarzda şahsi bir kanun yapılmasının şimdiye kadar hiçbir memlekette emsali olmadığı , hukuken bunun gayr-ı câiz bulunduğu ve mevcut kanunlarımızın , teklife sebep olan maksadın temine kafi geldiği hukukçu arkadaşlar tarafından dermeyan ve izah edileceğinden ben bu nokta-i nazara iştirakle beraber evvela birinci kısmı hakkında tarih, sosyal ve milli terbiye bakımından mütalaamı arz edeceğim.

Milletin hemen bir buçuk asırdan beri bazı fasılalarla ve git gide büyüyen adımlarla idari bir teceddüt ve tekâmül devrine girmiş ve bugün lehül-hamd en mütekamil bir şekli hükumet olan demokratik rejime kavuşmuştur.

Yüz elli seneden beri devam eden bir müteaddit ve daha evvelkilerden kuvvet alan hamleler uğrunda bütün varlıklarını ve hayatlarını feda eden yüksek , faziletkâr vatanperverler pek çoktur. Bunların cümlesine hürmet beslemek , namlarına heykeller dikmek milletin şükran borcu ve muhafazaları da vazifesidir. Ancak bunda bir memleket inkılabı değil dünyanın kurûnunu değiştiren , İstanbul’un fethi ile Türklüğe ebedi bir fahir ve gurur yolu açan Fatih’in, Selim’lerin, Reşit, Mithat Paşalar gibi zamanımızın da hakları yok mudur? Yüksek milletimizin istikbalde yalnız siyasi değil, ilim, fen , sanat sahalarında memleketimize şeref ve şan verecek ve adlarına abideler dikilmesine müstahak olacak vatandaşlarımız bu himayeden mahrum mu kalacak?

Bir mukayese yapmak icabederse , yukarıda arz ettiğim zevât ve emsalinin hizmet ve muvaffakiyetlerini ancak yaşadıkları devran , o zamanki siyasi ve ictimâi millet katiyetinin derecesiyle ölçmek doğru olur. Halen bu tasarının haricinde kalan heykellerimiz var. Bunların muhafazasına alakadar olmayacak , tahriplerine seyirci mi kalacağız? Bugün menkûp kimselerin tekrar iktidara gelmeleri mümkün siyasi ahvaldendir. Bunların da şahıslarına mahsus kanun çıkartmalarına misal mi vereceğiz?

Arkadaşlar!

Mustafa Kemal Paşa’nın gerek İstiklal Harbi sırasındaki hüsnü idaresi ve sonra da memleketimizin terakki ve teceddüdüne doğru atılan bazı mühim adımlardaki rehberliği ile milletin şükranına müstahak bulunduğunda şüphe yoktur. Bu yeni fikirler ve teşebbüsler Büyük Millet Meclislerinin tasvibinden geçmiş , kanuniyet kesbetmiş ve millete mal edilmiştir.

“Tasarının esbabı mucibesinde şöyle bir cümle var : “Bu tasarı kanunlaştığı takdirde milletçe hissedilen büyük bir ihtiyaç tatmin edilmiş olacaktır. “

Arkadaşlar !

1946 yılından beri milletin köylüsü ile , kasabalısı ile temas ettiniz, dileklerini dinlediniz, aman bize bir heykel dikin diyen bir tek vatandaşa rastladınız mı?

Dünyada hemen her millet bazen büyük felaketlere maruz kalmış bazı önderler idaresinde ihtilaller, inkılaplar geçirmiş fakat muvaffakiyetlerin bir şahsa atıf ve isnadı doğru görülmemiş , kabul olunamamış ve son zamanlarda “meçhul asker” diye millete mal edilmek şekli bulunmuştur.

“Ben fikir ve kanaatlerin şahsa bağlılığındaki mehaziri [2] bittecrübe gören , şeflik veya diktatörlüğe nihayet veren Demokrat Parti’nin böyle zata mahsus bir kanun yapmasını bütün ruhumla bağlı bulunduğum demokrasi rejimiyle kabil-i telif görmüyorum.”

Arkadaşlar !

Biz insanlar arasında fevkalbeşer [3] lâyuhti [4] bir kimseye inanamayız. Binaenaleyh büyük hizmetlerini takdirle karşıladığımız Mustafa Kemal Paşa’nın da idâri, ictimai, siyasi hataları bulunduğunu söylemek ve yazmaktan men edecek bir kanunu, demokratik rejimi benimsemiş olan bizlerin kabulüne bugünkü mecliste imkan olmamak icabeder.”

“Şimdi bu geçmiş idareye şeflik veya diktatörlük demek tecavüz telakki olunarak söyleyen ve yazanı hapse mi mahkum edeceğiz ? Dün Arapça ezanı , dini abidelerin açılmasını kabul eden ve anlaşılmaz bir hale sokulan dilimizi[5] doğrultmaya çalışan bizler değil miyiz? “

“Fikir hürriyeti , yazı hürriyeti, vicdan hürriyeti prensiplerimizin tatbik şekli bu mudur? “

Arkadaşlar!

Mustafa Kemal Paşa’nın hizmetleri şu kadar, hataları bu kadar, bir birini ifna etmişler gibi garip ve cahilane bir fikirden kendimi tenzih ederim. Fakat her fani gibi onun da hem büyük hizmetlerini hem hatalarını , noksanlarını millete açıkça aksettirmeyi bir vecibe-i tarihiye ve bir vazife-i vataniye addederim”

Muhterem arkadaşlarım, Türk’ün yegane timsali altı asırlık Al Sancağı , itilâ yolu da hak ve demokrasi yoludur. Cenab-ı Hak bizleri bunlardan ayırmasın” [6]

Selahattin Adil Paşa’nın partisinin hazırladığı tasarının aleyhine yaptığı bu konuşma onun fikri ve vicdanı hür bir şahsiyet olduğunun bariz göstergesidir. Onun bu hür düşüncesini parti programının sınırlayamadığını görüyoruz. Menderes’in politikasını tasvip etmediğinden 22 Haziran 1953 de TBMM’ Riyasetine hitaben :

“Üç senelik mebusluğum sırasında siyasi hayatımız cereyanlarına intibak imkanını maalesef bulamadığım gibi son zamanlarda vücudumda hissettiği taab sebebiyle de bu mesuliyetli vazife-i teşriiyeye devamı doğru bulmadım.
Seçmenlerime beyan-ı itizar ederek milletvekilliğinden istifamın kabulünü rica ederim.
Derin hürmetlerimle”

Cümlelerinden oluşan dilekçesini sunmuş ve  siyasi hayatını noktalamıştır. [7]

26 Şubat 1961 deki vefat haberini, Reuters ajansı dünyaya şöyle duyurur :

“Birinci Dünya Harbinin seyrini değiştiren,  General Selahaddin vefat etti. 1915 yılında Çanakkale’de Birinci Dünya Harbinin seyrini değiştiren Türk Ordusu Kurmay Başkanı General Selahaddin Adil , dün Boğaz’da İstinye’deki evinde vefat etti.”

“General Adil , İngiliz ve Fransız kuvvetleri Karadeniz’e geçip Alman Ordusu karşısında yalnız kalan Ruslara yardım etmek üzere , Boğazı zorladıkları zaman onların karşısında bulunuyordu. 18 Mart 1915 de üçü kruvazör olmak üzere 15 İngiliz ve Fransız harp gemisi Marmara Denizine Çanakkale’den geçmeye teşebbüs etmişti. Türk sahil bataryaları bir çok gemi batırdılar ve İngiliz , Fransız kuvvetlerini çekilmeye mecbur ettiler. Böylece savaş kara muharebelerine dönüştü.”

2 Mart 1961 de İngiliz The Times gazetesinde de vefat haberi tam bir sayfa halinde biyografisiyle verildi. [8]


[1] Kütükçü, Murat, Selahattin Adil Paşa, Adana -2018 sh : 232

[2] mahzurları

[3] İnsanüstü

[4] Ölümsüz

[5] Dinimizi, olsa gerekti . İY

[6] TBMM . T.D., D. IX, C.7 B.72, 04.05.1951 ss 40-42 den naklen , Kütükçü Murat, Selahaddin Adil Paşa sh : 241-244

[7]Kütükçü Murat, Selahaddin Adil Paşa sh : 241-244

[8] Kütükçü Murat, a.g.e sh : 263-264


DEVA PARTİSİ BAYRAMPAŞA ADAYI ALTAN ARTAN RUMELİ TV'DE KONUĞUMUZ OLDU

MİLLİ YOL PARTİSİ BAYRAMPAŞA ADAYI ZEKİ DENİZ RUMELİ TV'DE KONUĞUMUZ OLDU

BENZİN VE MOTORİNE YAPILAN ZAMMIN ARDINDAN LPG'YE DE ZAM GELİYOR

GAZİOSMANPAŞA BELEDİYESİNDEN İFTARA BALIK İKRAMI

İMAMOĞLU: 2027 AVRUPA OYUNLARI İSTANBUL’DA

GECE TERLEMESİNE 5 ETKİLİ ÖNLEM

İLİM YAYMA CEMİYETİ BAYRAMPAŞA BAĞIŞÇILAR İFTARI

SİYASET, BÜROKRAT VE İŞ DÜNYASINI BİRLEŞTİREN İSTAF İFTARI

İBRAHİM KAHRAMA’NIN İFTARI YOĞUN İLGİ GÖRDÜ

AK PARTİ BAYRAMPAŞA DÖNER DAĞITIMINA DEVAM

GOSTİVAR’A “KÜLTÜR EVİ” MÜJDESİ

LÖSEV AİLELERİNDEN SAĞLIK BAKANI’NIN İSTİSMAR AÇIKLAMASINA CEVAP

RUMELİ TV DE KONUĞUMUZ HASAN MUTLU

KKTC CUMHURBAŞKANI TATAR HASTALARI ZİYARET ETTİ.

TÜRKİYE'NİN MİLLİ HAVACILIK MOTORLARI ESKİŞEHİRLİLERLE BULUŞUYOR

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'DAN NEVRUZ MESAJI

İBRAHİM YILDIRIM

ŞAHSİYETLİ BİR DURUŞ PARTİDEN VE MİLLETVEKİLLİĞİNDEN İSTİFA

İbrahim Yıldırım'ın köşesi

27.03.2022 17:20:00

İstanbul

29.03.2024

  • İMSAK 05:18
  • GÜNEŞ 06:45
  • ÖĞLE 13:14
  • İKİNDİ 16:45
  • AKŞAM 19:32
  • YATSI 20:54
  • Cuma 18.2 ° / 12.4 ° Güneşli
  • Cumartesi 20.1 ° / 13.9 ° false
  • Pazar 19.4 ° / 13.4 ° Güneşli

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 30 26 1 3 48 81
2.Fenerbahçe 30 25 1 4 54 79
3.Trabzonspor 30 15 11 4 11 49
4.Beşiktaş 30 14 12 4 4 46
5.Kasımpaşa 30 12 11 7 -2 43
6.İstanbul Başakşehir 30 12 12 6 3 42
7.Rizespor 30 12 12 6 -11 42
8.Antalyaspor 30 10 9 11 2 41
9.Adana Demirspor 30 9 9 12 7 39
10.Alanyaspor 30 9 9 12 -4 39
11.Sivasspor 30 9 10 11 -7 38
12.Samsunspor 30 10 14 6 -6 36
13.Kayserispor 30 10 11 9 -7 36
14.Ankaragücü 30 7 11 12 -3 33
15.Hatayspor 30 7 11 12 -4 33
16.Konyaspor 30 7 11 12 -11 33
17.Gazişehir Gaziantep 30 8 15 7 -10 31
18.Fatih Karagümrük 30 7 14 9 -4 30
19.Pendikspor 30 7 15 8 -27 29
20.İstanbulspor 30 3 20 7 -33 13