Dimetoka’nın elden çıkışı diğer topraklarımızın aksine işgal ya da başarısızlıkla sonuçlanan bir savunma savaşı ile değil, bir antlaşma ile olmuştur, hem de müttefikimiz Bulgaristan ile yapılan 1915 Osmanlı-Bulgar Hudut Tashihi antlaşması ile. 

Dimetoka, esasen, İkinci Balkan Savaşı'nda Enver Paşa tarafından Edirne ile birlikte geri alınan bölgenin içindedir. Ağustos 1913'te imzalanan Bükreş Antlaşması ile Bulgaristan sınırları içinde kalan Batı Trakya demiryolu hattının 50 km.lik bir kısmı Meriç'in batı kıyı şeridini takip ederek buradan geçmekteydi. Bu da, Bulgaristan iç bölgeleri ile Batı Trakya limanları arasındaki ulaşımın kısmen Türkiye topraklarından geçmesi sonucunu doğurmaktaydı. 1915 sonbaharında, Çanakkale Savaşı'nın kritik dönemleri aşıldıktan sonra, yeni saldırılara karşı Almanya'dan sevkedilecek malzemenin Türkiye'ye ulaşabilmesi için Bulgaristan'ın Almanya-Avusturya-Osmanlı İmparatorluğu ittifakı içinde savaşa girmesi çok önemli görülmekteydi. Savaşın her iki ittifak grubunun da uzun bir süre lobi yaptığı Bulgaristan, bu kritik bölgeyi (savaşın sonunu beklemeksizin) hemen terketmeyi kabul eden İttihat ve Terakki politikası ile cezbedildi. Böylece Dimetoka yöresi, 1915'te Bulgaristan'a bırakılarak bu ülkenin İttifak Devletleri tarafında savaşa girişinin rüşveti oldu.

I. Dünya Savaşı sonunda, Lozan Antlaşması ile kesinleşecek şekilde Yunanistan'a dahil edilmiştir.

6 Eylül 1915 tarihinde Sofya’da imzalanan Osmanlı-Bulgar Hudut Tashihi Antlaşması ve ekinde yer alan tarifnameye göre; Tunca ve Meriç’in batısında kalan, Cisri Mustafa Paşa, Karaağaç ve Dimetoka’yı içine alan ve Enez’e kadar Meriç kıyısında dar bir şerit oluşturan, toplam 2600 kilometre kare civarında bir toprak parçası Bulgaristan’a bırakılıyordu.

Bırakılan topraklar üzerinde büyük çoğunluğu Müslüman Türklerden oluşan, takriben 65 bin kişi yaşıyordu. Yeni sınırın kesin olarak belirlenmesi için, biri Alman, öbürü Avusturyalı ve üçüncüsü İsveçli olan üç kişiden müteşekkil bir komisyon kurulması ve öngörülen bölgenin 11 Ekim’den itibaren teslim edilmesi kararlaştırılmıştı. Ayrıca Osmanlı Devleti, Bulgar tarafında kalan demir yolunun Edirne-Kuleliburgaz kısmından beş yıl süreyle yararlanabilecek; Bulgaristan ise, bir su yolu kazıncaya kadar, kendi tarafından olmak üzere Meriç’ten serbestçe istifade edebilecekti. Terk edilen toprakların Müslüman ahalisi ise, Bulgaristan Müslümanlarının hak ve görevlerine sahip ve tabi olacaklardı.

 Hudut Tashihi Antlaşmasının Çanakkale Cephesine Etkisi

Bu antlaşma, İtilaf ülkeleri tarafından tepkiyle karşılandı. Zîra Çanakkale cephesinde elde edecekleri zaferler ile tarafsız konumda bulunan Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya’yı etkilemeyi ve böylece kendi yanlarına çekmeyi düşünürken, aksi bir sonuçla karşılaşmış oldular. Bulgaristan yönetimi, bu antlaşmanın taraf seçmek ve savaşa katılmak anlamına gelmediği yönünde bir açıklama yapmasına rağmen, ikna olmaları söz konusu değildi. Zaten Bulgar Hükümeti, 21 Eylül’de seferberlik ilan ederek savaşa hazır hâle gelmişti. Bunun üzerine İtalya’nın da dahil olduğu dört İtilaf devleti, 4 Ekim’de Bulgaristan’a son uyarıda bulundular. 24 saat içinde Osmanlı Devleti ve müttefikleri ile ilişkisini kesmemesi hâlinde, elçilerini çekeceklerini bildirdiler. Nitekim Bulgaristan’ın verdiği cevap bekledikleri nitelikte olmadığı için, 5 Ekim’de Sofya’daki elçilerini geri çağırdılar. Ertesi gün Alman ve Avusturya birlikleri, beş gün sonra da Bulgar ordusu Sırbistan’a taarruz etti. Bunun üzerine İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya da Bulgaristan’a savaş ilan ettiler . Bulgaristan’ın savaşa katılması ve Sırbistan üzerinden geçen yolun açılmasıyla birlikte, Almanya-İstanbul arasında ulaşım sağlanmaya başladı. Nitekim çoktan beri beklenilen Alman topçu cephanesi kasım ayında Gelibolu’ya ulaştı ve cephe şartları önemli ölçüde değişti. Çünkü daha evvel kötü ve az cephane ile sınırlı sonuçlar alınmıştı. Öte yandan Avusturya’dan mükemmel özellikte bir motorlu, bir de obüs bataryası geldi. Ancak, bu iki bataryadan başka ittifak ülkelerden hiçbir askerî birlik Gelibolu’ya gelmedi. Çanakkale cephesinde görevlendirilen Alman subay, astsubay ve erlerin sayısı ise, yaklaşık 500’e ulaştı .

**

Dimetoka ve havalisini Bulgaristan’a bırakan Osmanlı-Bulgar Hudut Tashihi Antlaşması, aynı zamanda Alman-Bulgar İttifakını sağladı. Böylece Bulgaristan savaşa dâhil oldu ve Sırbistan’ın ezilmesinde önemli rol oynadı. Sırbistan’dan geçen yolun denetim altına alınmasıyla birlikte, Almanya-İstanbul arasında ulaşım sağlanmaya başladı. Bu durum İtilâf ülkelerini son derece rahatsız etti. O güne kadar Çanakkale’de zaten başarılı olamamışlardı, bu defa işlerinin daha zor olacağını biliyorlardı. İlk iş olarak 15 Ekim’de General Hamilton’u görevinden azlederek, yerine Tuğgeneral Charles Monro’yu atadılar. Monro savaşı sürdürmenin gerçekçi olmadığını gördü ve çekilmek gerektiğini bildirdi. Savaş Bakanı Kitchener’in Gelibolu’da yaptığı incelemelerden sonra tahliye kararı verilerek, aşamalı bir planla çekildiler. Türk tarafının haber alamadığı tahliye harekatı, 9 Ocak 1916’da tamamlandı.[1]

1922’de kasaba Yunanistan’a bağlandı. 1920 ve 1930’larda Osmanlı eserleri tahrip edildi. 1961’de şehrin nüfusu 7278 idi. Bugün Dimetoka’da Türk nüfusu yok gibidir. Sadece 200 Müslüman Çingene’nin bulunduğu bilinmektedir. I. Bayezid’in büyük camii ve Bizans kalesinin kalıntıları hâlâ şehre hâkim durumdadır. Cami bir ibadethane olarak kullanılmamakla beraber Yunan Arkeoloji İdaresi’ne bağlı tarihî bir eser olarak korunmaktadır. Bunların yanı sıra tarihî iki hamamın kalıntıları, Oruç Paşa Türbesi, Köprübaşı Mescidi minaresinin bir kısmı ve kalenin batı kapısı günümüzde de mevcuttur. Önemi ne olursa olsun bunların dışındaki binalar izi dahi kalmaksızın yok olmuştur.