Bu yazımda Trafikten söz edeceğim. Ülkemizin hatırı sayılır konularından biridir trafik. Buna rağmen ciddiye alanların sayısı, nispî önemine paralel değildir.  Güzelleme yapmaktan kaçınmakla beraber bazı hakikatlerin önemi çoktur.

Karayollarına yapılan her ilave, her iyileştirme trafikteki hasar ve can kaybının en aza çekilmesine sebep olmaktadır. Müstevlileri Çanakkale’de gözleri belerik bırakan atalarımızın -Biri de benim anamın babasıdır-  yaptığını, trafik canavarının gözlerini belertecek 1915 Çanakkale Köprüsünün yapılıp açılışı ile de yetkililer gerçekleştirmiştir. Balıkesir’den Çanakkale Şehitliğini ziyarete gidenlerin çektiği çile, köprünün değerini anlayıp anlatmaya yeter de artar bile. İki boğazdaki dört köprü, iki alt geçit, üniter yapımızın ulaşım ve kavuşma garantisidir de. Bu alt ve üst geçitlerin akışının devamı için bunlara bağlı otoyolların banketlerindeki gidişatın bir türlü yoluna koyulamamış olması trafikteki başka bir sorundur. Banketlerin varlık ve kullanım amcacı kanunla belirtilip bildirilmesine rağmen kullanmayı bilmemekten kaynaklanan bazı sorunlara çözüm teklifi için bu yazı kaleme alınmıştır. Muhtelif zamanlarda ve yazılarımda da belirttiğim gibi tekrar belirteyim, düşünmek için maaş ve ücret alanlara rağmen ben ve benzerlerim bedava düşünmeye devam ediyoruz.

2918 sayılı Karayolları ve trafik kanunu Banketi şöyle tanımlıyor. Banket: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şev başı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.

Tanım elde bir. Uygulamanın nasıl yapıldığına geçelim.  Banketin eni, karayolunu kullanan en geniş taşıtın da geçebileceği kadar geniş inşa edilmiş. Bunun sebebi, zorunlu hallerde araçların faydalanma prensibidir. Biz nasıl uygulandığına bakacağız ve teklimizi sonra kaydedeceğiz.

İstanbul’un erişme kontrollü üç yolunu da hem sürücü, hem de yolcu sıfatımla kullandım. Burada kendimi ayırmak adil olmaz. Personel taşıyan bir aracın sürücüsü olarak ben de banketi kullandım. Endişem Taşıdığım personelin evine geç kalmamasına mani olmaktı. Bundan kısa yol erişim yapıyordum. Yasak bir konu varsa yasağı dinlemeyenin cezasını kolluk kuvveti yerine yasağı ihlalin tabiatı vermelidir. Bu yüzdendir ki bazı yerlerde, “ Buraya girmek tehlikeli ve yasak “ yazar. Tehlikeli ise “Yasak” ibaresi lüzumsuz. Yasağa rağmen giren zaten tehlikeden dolayı cezasını bulur. Burada kapan vardır” ibaresinin yanında “yasak “ibaresi yoktur. kapana rağmen giren sürücü yeni lastik alacağını bildiğinden girmez.

“Konumuzla ne ilgisi var ki?” sorusunu duyar gibiyim. Elbette var. Banketi kullanmak sürücülere yasak. Yasak ama bu yasağın ihlalinde tabii ve sun’i bir sorunla karşılaşılmıyor. İlerideki trafik zabıtası hesaba çekerse kadere…

Banketin tanımına göre yaya veya hayvanların kullanacakları alandır. “Zorunlu hal “tanımı kanunda yok ise de muhtemelen ilgili mevzuatın alt metinlerinde vardır. Biz yine de bilgimiz dâhilinde anlamlandırmaya çalışalım. Bu zorunluluk, kaza hali ile arıza hali olmalı. Arızalı ve kazadan hasarlı araçların trafik akışına engel olmamaları için kurtarıcı veya çekiciler gelinceye kadar bekleyecekleri alan bu banketlerdir. Hal bu iken Banketler, polislere, Çakarlılara, kaçak Çakarlılara, itfaiye araçlarına, ambulanslara, Jandarmaya tahsis edilmiş alan gibi kullanılıyor. Bunun hak gaspı olduğunu bilmek için Elmalılı Hamdi Yazır ayarında İslam âlimi olmaya gerek yok. Sevap- günah, haram-helal kelimelerinin manasını bilmek yeterlidir. Otoyoldaki işaretlere bakılırsa aracın saatteki hızının 30 km. den aşağı olmaması gerekir. Bu,  bir trafik kuralıdır, uyulmalıdır. Uymayanı uyarmalıdır da. Azami hızı aşanlara ceza takdir ediliyor, asgari hızı ihlal edenlere neden ceza takdir edilmiyor. O da kural, bu da kural. Peş peşe 5 km. hıza bile ulaşamayan araçların yanından banketi kullanarak 50 km hızla şimşek gibi geçenler hak gaspı yapmış olmuyorlar mı? Polis ne yapsın???? Polis durdurma yapsa sıkışık trafik, felç olur. İşte benim çözümüm.

Nasıl olsa bedava düşünüyoruz. Bu da o cümleden bir bedava. Meskûn mahalde hız kontrolünü polis marifetiyle sağlamıyorlar. Zor iş.  Buna personel mi yeter? Yetmez elbet. Meskûn mahalde karayolu üstüne tümsek anlamında kasisleri belediyeler inşa ediyorlar. Kanuna muhalif olsa edemezler. Demek ki yasal dayanağı mevcut. Öyleyse Banketlerin yasa dışı kullanımına engel olmak için polis marifetine hiççç lüzum yoktur. Banketlerin üstüne meskûn mahal kasislerinden sıralayıverince hiçbir araç bu kasisleri saatte beş km. hızla giderek aşamaz.  Birbirini peş peşe takip zorunda kalan diğer sürücü veya şoförler gibi sıraya girmek zorunda kalırlar. Bankete sıralanan bu kasislerin varlığı, yaya ve hayvan kullanımına engel teşkil etmeyeceği gibi kazadan hasarlı araçlarla arızalı araçların kurtarıcı gelinceye kadar bekletilmesine de engel teşkil etmez. Bu fikrimin hayata intikalinden imtina edenler millî servete de katkı sağlamaktan imtina etmiş olurlar.

OTOBANLARDAKİ BANKETLERİN KULLANILMASINA ENGEL OLMAK İÇİN POLİS GÜCÜNE GEREK YOK. OTO YOLLARDAKİ BANKETLERİN ÜSTÜNE İŞİ GÖRECEK YÜKSEKLİK VE ARALIKTA KASİS TESİSİ ŞARTTIR. Başka teklifi olan?

Trafik kelimesinin etimolojik değerini belirtelim de medeniyet seviyemiz anlaşılsın. Kelime bize İtalyancadan geçmiş olmakla beraber İtalyanca ’ya Arapçadan geçmiş olabileceği söz konusudur. Benim yorumum: Arapçadaki Tarîk = yol, trafik kelimesinin oluşumuna ne kadar yatkın.